Reuma: volksziekte nummer één
Reuma is een verzamelnaam voor meer dan tweehonderd verschillende gewrichtsziekten. Ziekten die gepaard gaan met pijn, veroorzaakt door ontstekingen en/of overbelasting van de gewrichten. Volgens TNO onderzoek heeft één op de tien Nederlanders langdurige, reumatisch getinte klachten. Daarmee is reuma volksziekte nummer één.
Symptomatisch
Van reuma is bekend dat sommige vormen spontaan genezen en andere vormen tot (ernstige) invaliditeit leiden. Tot op heden bestaat er geen behandeling die patiënten met reuma kan genezen; de ziekte is alleen symptomatisch te behandelen. Acupunctuur kan hierin dan ook een belangrijke bijdrage leveren, door bestrijding van reumatische klachten als pijn, stijfheid, vermoeidheid en ontstekingsreacties.
Onderzoek
Het resultaat van de acupunctuurbehandeling is afhankelijk van de persoonlijke situatie. Om een goed ziektebeeld te krijgen, voert de acupuncturist daarom eerst een grondig onderzoek uit naar uw persoonlijke klachten. Aan de hand van dit onderzoek bepaalt de acupuncturist – in overleg met u – de behandelstrategie. In het gesprek komen de toe te passen behandelmethode(s) en het geschatte aantal behandelingen aan bod.
Aan de hand van twee praktijkvoorbeelden (fibromyalgie en reumatoïde artritis) leg ik uit hoe de acupuncturist een belangrijke rol kan spelen in het leven van een reumapatiënt.
Fibromyalgie
Mevrouw Van Beers ging vier jaar geleden naar haar huisarts omdat ze maar niet wilde herstellen van een griep. Ze had last van stijfheid, vermoeidheid, stemmingswisselingen en pijn in spieren en gewrichten. “De huisarts drukte op verschillende pijnlijke punten van mijn lichaam”, vertelt mevrouw Van Beers. Later legt de huisarts uit dat haar klachten bij de aandoening fibromyalgie horen.
Op zoek naar pijnverlichting
De punten waar de huisarts drukte zijn de zogenaamde ‘tender-points’ Dit type drukonderzoek is gebruikelijk bij een vermoeden van fibromyalgie. Veel meer dan het stellen van een diagnose kon de huisarts niet doen voor mevrouw Van Beers. Voorgeschreven pijnstillers hielpen niet en de pijn in haar armen en benen bleek nauwelijks te beïnvloeden. “Rust was het sleutelwoord. Ik ging op zoek naar een therapie die mijn pijn kon verlichten en waar ik mij lekker bij zou voelen. Omdat de klachten zich steeds verplaatsten – een lastig uitgangspunt voor een behandeling – heb ik acupunctuur geprobeerd.”
Onder controle
“Bij de eerste kennismaking vertelde de acupuncturist dat hij ging proberen de klachten te verminderen, maar dat genezing niet mogelijk zou zijn.” Na een vraaggesprek en lichamelijk onderzoek volgde de behandeling van de meest pijnlijke spieren en gebieden. Tot ieders tevredenheid reageerde mevrouw Van Beers goed op de behandeling: “De acupunctuurbehandeling werkt voor mij uitstekend. Door mijn vertrouwen in de therapie ben ik rustiger geworden: ik heb zelfs het gevoel dat ik de fibromyalgieklachten onder controle heb!
De diagnose
De fibromyalgie van mevrouw Van Beers heeft als onderliggende oorzaak ‘een lege Xue-lever’ en ‘lever Qi-stagnatie’. Dit wil overigens niet zeggen dat er iets mis is met haar lever. Vertaling uit het Chinees heeft ertoe geleid dat acupuncturisten – vanwege de overeenkomsten in functie – namen van organen gebruiken. Bij mevrouw Van Beers is sprake van een bepaald energietekort en een verminderde orgaanfunctie, waardoor stagnatie van energie optreedt en spiersystemen minder goed doorvoed raken.
Behandeling
De behandeling van mevrouw Van Beers bestaat uit het beïnvloeden van drukgevoelige plekken, het verbeteren van de leverfunctie en het voeden van Xue (bloed). Door pijnlijke lichaamsdelen aan te prikken met een acupunctuurnaald, ontspant het weefsel gemakkelijker en neemt de pijn al een paar uur na de behandeling af. Soms maakt de acupuncturist gebruik van de zogenaamde ‘cupping-methode’. Hierbij plaatst de therapeut een glazen bol op de huid, die vervolgens vacuüm zuigt. Hierdoor ontstaat trek op huid en bindweefsel. Het gevolg? Het onderliggend weefsel laat een flinke doorbloedingverbetering zien en het weefsel krijgt een groter herstellend vermogen. Dit geeft bovendien een pijndempend en ontspannend effect. Naast een lokale behandeling op de pijnplaatsen, heeft een deel van de behandeling tot doel om de stagnatie in de energiedoorstroming op te heffen en hiermee het algehele energieniveau te verhogen. Hoe fitter de patiënt is, hoe minder klachten hij heeft.
Reumatoïde artritis
De heer Strijbosch kwam met heel andere klachten in mijn praktijk. Hij had een duidelijke diagnose, opgesteld door een reumatoloog, gebaseerd op de uitkomsten van een bloed- en röntgenonderzoek en een serie lichamelijke testen. De diagnose luidde reumatoïde artritis.
Op zoek naar pijnverlichting
De punten waar de huisarts drukte zijn de zogenaamde ‘tender-points’ Dit type drukonderzoek is gebruikelijk bij een vermoeden van fibromyalgie. Veel meer dan het stellen van een diagnose kon de huisarts niet doen voor mevrouw Van Beers. Voorgeschreven pijnstillers hielpen niet en de pijn in haar armen en benen bleek nauwelijks te beïnvloeden. “Rust was het sleutelwoord. Ik ging op zoek naar een therapie die mijn pijn kon verlichten en waar ik mij lekker bij zou voelen. Omdat de klachten zich steeds verplaatsten – een lastig uitgangspunt voor een behandeling – heb ik acupunctuur geprobeerd.”
Oplaaiende pijn
“De klachten die ik heb, bestaan al meer dan vijftien jaar. Inmiddels kan ik er aardig mee overweg, maar soms lijkt het wel of er een brand in mijn gewrichten oplaait: mijn knieën zwellen dan helemaal op en worden vuurrood! Ook mijn vingers en enkels zijn al aardig aangetast door de reuma. Gelukkig hoorde ik van kennissen dat acupunctuur verlichting kan geven, vooral tijdens perioden dat de ontstekingen verergeren.”
Nier Jing
De acupuncturist stelde vast, dat het een aandoening betrof die voortkomt uit een ‘Nier Jing-deficiëntie’. Het Nier Jing-systeem is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de botten. Wanneer klachten zich op bovenstaande manier uiten, is het voor de patiënt helaas onmogelijk om weer volledig in balans te komen. Daarvoor zijn te veel gewrichten onherstelbaar beschadigd. Het doel van de behandeling werd dan ook om de ontsteking te verminderen en het herstellend vermogen te bevorderen. Dit kan door de punten die stagnaties opheffen en nierenergie stimuleren, te prikkelen. De klachten van de patiënt verdwijnen dan wel niet volledig; het algemeen welbevinden zorgt voor een veel comfortabeler leven van de patiënt.
De juiste therapiemix bij reuma
Reuma is een pijnlijke aandoening waarbij de cliënt de symptomen vaak door verschillende behandelaars tegelijk laat bestrijden. Reumatologen, fysio- en ergotherapeuten en acupuncturisten dragen allemaal hun steentje bij om het leven van reumapatiënten zo aangenaam mogelijk te houden, of te maken. Een veel gestelde vraag aan acupuncturisten is of andere therapieën door moeten gaan tijdens de acupunctuurbehandelingen. In principe is het antwoord op die vraag bijna altijd ‘Ja’.
Medicijnen
Bij aanvang van een acupunctuurbehandeling tegen reuma zijn nog vaak medicijnen nodig. De medicatie dient als ondersteuning tegen pijn of ontstekingen. Pas als de behandelingen goed aanslaan, kunt u overwegen om het medicijngebruik langzaam te minderen. Dit gebeurt natuurlijk bij voorkeur in overleg met de voorschrijvende arts.
Fysio- en ergotherapie
Fysiotherapie heeft zijn toegevoegde waarde bij reumatische aandoeningen meer dan bewezen. Door gerichte lichamelijke oefeningen kunnen cliënten er voor zorgen dat hun beweeglijkheid optimaal blijft. Bovendien verhogen reumapatiënten hun kracht en belastbaarheid flink bij fysieke training. Hierbij geldt: hoe fitter u bent, hoe minder u de klachten als vervelend ervaart. Door het ontwikkelen van hulpmiddelen zijn ergotherapeuten, op hun beurt, in staat de belasting van gewrichten te verminderen. Hierdoor krijgen ontstekingen minder kans te verergeren en neemt de mogelijkheid op verslechtering van de klachten af.
Het beste van twee werelden
Bij de behandeling van reuma zijn bovenstaande therapieën prima te combineren met acupunctuur. In een welafgewogen mix profiteert u van het beste van twee – of meer – werelden. Zorg er wel voor dat alle therapeuten en behandelaars op de hoogte zijn van elkaars inspanningen. Stem de therapieën zo veel mogelijk op elkaar af. Wanneer de klachten na fysiotherapie bijvoorbeeld toenemen, probeer dan of acupunctuur – een of meerdere dagen voor de fysiotherapie – dit kan voorkomen. Plan in ieder geval nooit meerdere behandelingen op een dag; vaak heeft u tijd nodig om fysiek bij te komen. In goede overstemming met uw behandelaars, stelt u op deze manier een succesvolle mix van verschillende therapieën samen.
Zeer effectieve remedie
Mevrouw De Wildert is 68 jaar en lijdt al meer dan tien jaar aan artrose (gewrichtsslijtage) in haar rechterschouder. Het gewricht is inmiddels flink beschadigd en ze kan haar hand nauwelijks boven haar schouder tillen. Ook meneer Sanders heeft last van lichamelijk zeer. Acupunctuur helpt hen bij het verlichten van hun pijn.
Eerste afspraak
Bij artrose is de pijn vaak wisselend: periodes van remissie (verslechtering) en exerbatie (verbetering) wisselen elkaar af. Bij mevrouw De Wildert was de afgelopen jaren helaas steeds vaker sprake van remissie. Daarom maakte ze – op aanraden van een vriendin die goede ervaringen heeft met de Traditionele Chinese Geneeskunst – een afspraak met de acupuncturist.
Pijndagboek
Tijdens het eerste onderzoek ontdekt de acupuncturist een zwelling en blijkt dat de ene schouder warmer aanvoelt dan de andere. Bij de behandeling kiest hij er dan ook voor om de specifieke punten die de energiestagnaties opheffen én de algehele energie verbeteren aan te prikken. Tegelijkertijd stimuleert hij de aanmaak van de natuurlijke pijnstiller enkefaline. Om het verloop van de behandeling nauwkeurig te monitoren, houdt mevrouw De Wildert een zogenaamd pijndagboek bij. Hoe zo’n pijndagboek eruitziet, kunt u lezen in de rubriek ‘Vraag en Antwoord’.
Stofzuigen
Al na twee acupunctuurbehandelingen treedt er verbetering op. Mevrouw De Wildert kan overdag meer ondernemen en de huishoudelijke taken zijn minder belastend. Zo verwondert ze zich er over dat ze nu het hele huis kan stofzuigen zónder te stoppen om haar schouder te ontlasten. Na het bereiken van dit resultaat (binnen zeven behandelingen), besluit ze samen met haar acupuncturist om de behandeling ééns per twee maanden voort te zetten. Hoewel ze beseft dat acupunctuur haar niet kan genezen, is zij heel tevreden met de verbeterde conditie van haar schoudergewricht.
Zittend beroep
De heer Sanders is medisch instrumentmaker en heeft regelmatig rugklachten. “Meestal neem ik even rust en dan gaat het wel weer”, vertelt hij tijdens het eerste consult. Helaas brengt zijn beroep met zich mee dat hij de hele dag geconcentreerd, zittend moet werken. Hierdoor zijn er weinig mogelijkheden om zijn rug te ontlasten.
Verlichting
“De pijn is vorige week opnieuw begonnen. Ditmaal zó hevig dat ik gestopt ben met werken. Ik kan precies aanwijzen waar het zit”, verklaart Sanders. Tijdens het onderzoek blijkt er inderdaad een zeer pijnlijke en gespannen plek te zitten in zijn onderrug. Bij deze acute klacht behandelt de acupuncturist meerdere lokale punten, zodat de spieren ontspannen en ontstekingsreacties verminderen. Deze behandeling biedt meestal direct verlichting.
Voorkomen
Het is overigens noodzakelijk om tijdens de behandeling voldoende rust te nemen, omdat het weefsel enkele dagen tot weken nodig heeft om geheel te herstellen. De heer Sanders krijgt dan ook het advies om vaker te ontspannen én, na herstel, zijn conditie op peil te brengen door te gaan sporten. Acupunctuur kan dan wel verlichting bieden bij pijn; ook voor de Traditionele Chinese Geneeskunst geldt: voorkomen is beter dan genezen